Informacja o utrzymującym się zwiększonym ryzyku wniknięcia wirusa ASF do gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną

• 

Powiatowy Lekarz Weterynarii w Białymstoku w związku z potwierdzeniem dwóch pierwszych w 2025 roku ognisk afrykańskiego pomoru świń (ASF) u świń domowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przypomina o utrzymującym się zwiększonym ryzyku wniknięcia wirusa ASF do gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną wynikającą z intensywnych prac polowych oraz dużą presją wirusa ASF w środowisku, poleca  zwrócenie uwagi hodowców świń na bezwzględne przestrzeganie wymagań w zakresie bioasekuracji gospodarstw w których utrzymywana jest trzoda chlewna, a każdy przypadek padnięcia świń lub wystąpienia niepokojących objawów przekazywanie
do urzędowego lekarza weterynarii lub bezpośrednio do Powiatowego Lekarza Weterynarii w Białymstoku.

Jako istotne zagrożenia i czynniki sprzyjające szerzeniu się wirusa afrykańskiego pomoru świń należy wskazać w szczególności:

• wzmożona aktywność rolniczą i leśną, w tym żniwa, sianokosy, prace przy uprawach i pozyskiwaniu drewna – które wiążą się z częstym poruszaniem
  się ludzi i sprzętu po terenach bytowania dzików;
• zwiększony ruch osobowy i turystyczny – m.in. grzybiarze, turyści, myśliwi, rowerzyści, osoby odwiedzające tereny wiejskie – co zwiększa ryzyko przypadkowego zawleczenia wirusa ASF do gospodarstw, zwłaszcza na obuwiu, odzieży czy kołach pojazdów; sezonowe zatrudnianie pracowników
  w gospodarstwach – często z różnych regionów kraju lub zza granicy – co wiąże się z dużą rotacją osób;
• w okresie letnim można zaobserwować zwiększoną aktywność i migracje dzików; wysokie temperatury i wilgotność, sprzyjające przetrwaniu wirusa ASF
  w środowisku, w materiale biologicznym i organicznym (np. gleba, szczątki);
  W przypadku prac polowych wykonywanych w miejscach bytowania/przebywania dzików. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Białymstoku poleca natychmiastowe zgłaszanie przypadków znalezienia dzików padłych,
• wzrost populacji i aktywności owadów oraz gryzoni, które mogą mechanicznie przenosić materiał zakaźny do wnętrza budynków inwentarskich.

Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1075 z późn. zm.)
W przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, a w szczególności poronienia u bydła, świń, owiec i kóz, objawów neurologicznych u zwierząt, znacznej liczby nagłych padnięć, zmian o charakterze krost, pęcherzy, nadżerek lub wybroczyn na skórze i błonach śluzowych zwierząt kopytnych oraz podwyższonej śmiertelności zwierząt akwakultury, posiadacz zwierzęcia jest obowiązany do: 1) niezwłocznego zawiadomienia o tym organu Inspekcji Weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej, albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta); 2) pozostawienia zwierząt w miejscu ich przebywania i niewprowadzania tam innych zwierząt; 3) uniemożliwienia osobom postronnym dostępu do pomieszczeń lub miejsc, w których znajdują się zwierzęta podejrzane o zakażenie lub chorobę, lub zwłoki zwierzęce; 4) wstrzymania
się od wywożenia, wynoszenia i zbywania produktów, w szczególności mięsa, zwłok zwierzęcych, pasz, wody, ściółki, nawozów naturalnych w rozumieniu przepisów
o nawozach i nawożeniu i innych przedmiotów znajdujących się w miejscu, w którym wystąpiła choroba; 5) udostępnienia organom Inspekcji Weterynaryjnej zwierząt i zwłok zwierzęcych do badań i zabiegów weterynaryjnych, a także udzielania pomocy przy ich wykonywaniu; 6) udzielania organom Inspekcji Weterynaryjnej oraz osobom działającym w imieniu tych organów wyjaśnień i podawania informacji, które mogą mieć znaczenie dla wykrycia choroby i źródeł zakażenia lub zapobiegania jej szerzeniu.

Lekarze weterynarii prowadzący wolną praktykę mają szczególne obowiązki, ponieważ jako profesjonaliści podlegają dodatkowym rygorom prawnym i etycznym
tj. mają obowiązek natychmiastowego zgłoszenia do powiatowego lekarza weterynarii każdego przypadku lub podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej (w tym ASF). Lekarze wolnej praktyki nie mogą podejmować działań leczniczych ani sugerować uboju, jeśli istnieje podejrzenie ASF lub innej choroby zakaźnej. Lekarz weterynarii powinien być czujny na nietypowe objawy kliniczne i w razie ich zauważenia niezwłocznie podjąć działania zgodne z przepisami, a dodatkowo w ramach swoich rutynowych obowiązków powinien instruować hodowców o zasadach bioasekuracji i objawach ASF.

Hodowcy trzody chlewnej mają obowiązek regularnej obserwacji zwierząt pod kątem objawów chorobowych (np. gorączka, osowiałość, sinica skóry, padnięcia) natomiast szczególną uwagę powinny zwracać nagłe padnięcia bez wyraźnych przyczyn.
We wszystkich stadach świń w tym stadach prowadzących hodowlę na użytek własny powinna być prowadzona dokumentacja padnięć, ubojów oraz dokumentacja związana z przemieszczaniem świń.

W kontekście obecnej sytuacji epizootycznej, a zwłaszcza potwierdzonych przypadków ASF u dzików w województwie, przypominam o konieczności utrzymywania wysokiego poziomu czujności i gotowości do szybkiego reagowania na wszelkie sygnały mogące wskazywać na zagrożenie wniknięcia wirusa do gospodarstw utrzymujących świnie. Szczególna uwaga powinna być skoncentrowana na obszarach o podwyższonym ryzyku – w tym na terenach leśnych i ich otoczeniu, miejscach intensywnego występowania dzików oraz w pobliżu wcześniejszych ognisk choroby. Podkreślam również, że skuteczne przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się ASF wymaga stałej, skoordynowanej współpracy między służbami weterynaryjnymi, samorządami, kołami łowieckimi, leśnictwem, a w szczególności osobami prowadzącymi

Szczegółowe informacje na temat zabezpieczenia gospodarstw utrzymujących świnie pod kątem możliwości wprowadzenia wirusa ASF do stada (BIOASEKURACJA),  jak również aktualny stan prawny  w zakresie afrykańskiego pomoru świń  znajdują się na stronach internetowych Głównego Lekarza Weterynarii (https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/informacje-dla-hodowcow), Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach (http://www.piwet.pulawy.pl/ w zakładce Komunikaty – Afrykański Pomór Świń) oraz na stronie internetowej Powiatowego Lekarza Weterynarii w Białymstoku (https://piwbial.pl/asf.html

                                                                                                                                   

                                                                                                                                        Iwona Olejkowska

                                                                                          z-ca Powiatowego Lekarza Weterynarii w Białymstoku